Kiến trúc nhà thờ họ – Xây dựng nhà thờ họ và những điều cần biết

Nha tho ho – Từ đường là những công trình kiến trúc dành riêng cho việc thờ cúng, lễ bái tổ tiên của một dòng họ. Vì vậy, để xây dựng các mẫu nhà thờ họ đẹp, người thiết kế cần đặc biệt quan tâm và bỏ ra thời gian nghiên cứu những đặc trưng về kiến trúc đậm dấu ấn cội nguồn này.

1. Đặc điểm kiến trúc, hình khối nha tho ho

Kiến trúc nhà thờ họ có thể được phân chia thành 2 loại: nha tho ho được xây dựng từ xưa và nha tho ho được xây dựng trong vài chục năm trở lại. Hầu hết các mẫu nhà thờ họ đẹp ngày nay đều được mở rộng và thay đổi kiến trúc để phù hợp với xu thế hiện đại. Thống kê cho thấy các nhà thờ họ, nha tho ho ở khu vực Bắc bộ có niên đại sớm hiện tồn tại với số lượng rất ít, sớm nhất là từ cuối thể kỉ XVII hoặc đầu thế kỷ XVIII. Các nha tho ho mới xây dựng thường có 1 tầng, 3 gian được lợp ngói, có thể được trang trí thêm các mẫu hoa văn khác nhau.  Nhìn chung, các mẫu nha tho ho, mẫu nhà thờ họ đẹp điển hình là 1 ngôi nhà hình chữ Nhất nằm ngang với mái trước, mái sau có thể được lợp bằng ngói mũi hài cổ, mái sau thiết kế theo kiểu thu hồi bít đốc.

Trong các bản đồ án thiết kế nha tho ho, nguyên tắc đăng đối qua trục thần đạo (nghĩa là trục tưởng tượng qua chính giữa nhà thờ họ) là nguyên tắc cơ bản luôn phải được tuân thủ trong bố cục từ hình khối kiến trúc, bài trí nội thất đến cách bố trí cảnh quan sân, vườn trước và sau. Trong đó, hướng và thế trong phong thủy nha tho ho luôn là mối quan tâm hàng đầu của người chủ xây dựng. Hướng đất đẹp ở các mẫu nhà thờ họ đẹp được chọn là hướng Nam, bởi theo đạo Phật thì hướng đất “hè mát, đông ấm” gắn liền với hạnh phúc và điều thiện, quan niệm Nho giáo lại cho rằng đây là hướng đất của Thánh nhân. Quan niệm người Việt cho rằng thánh nhân theo theo dõi phù hộ con cháu nên nhà ở cũng quay theo hướng Nam. Tuy nhiên ngày nay , việc chọn hướng nha tho ho  không còn phức tạp như vậy, nếu như hướng Nam ở hướng đất xấu thì có thể quay sang hướng khác. Đối với việc chọn thế đất trong xây dựng nha tha ho, thế đất đẹp tự nhiên là thế đật có thể tựa ( phía sau cao hơn trước), 2 bên có thể tì (thế tay ngai), mặt trước thoáng đãng có dòng lưu thủy từ phải qua trái. Nếu như thế đất tự nhiên không có sẵn các yếu tố này, người xây dựng nhà thờ họ, nha tho ho có thể khắc phục bằng cách đào giếng, ao nước làm điểm tụ thủy hoặc xây dựng non bộ, bình phong, đắp đất trồng cây tạo thế tay ngai…

2. Nội thất và cách trang trí nha tho ho

Có thể đánh giá được rằng, trang trí tho ho tập trung bên trong công trình và chia theo 2 loại chính: trang trí các cấu cấu kiện kiến trúc nha tho ho và trang trí trên đồ vật nội thất . Trang trí trên cấu kiện kiến trúc có thể là trang trí cố định, còn đồ vật nội thất bên trong nha tho ho gồm có các vật dụng như: bàn thờ, hạc, lư hương, hoành phi, câu đối, cửa võng được thay đổi, bổ sung theo thời gian theo phong cách khác nhau. Bên trong nha tho ho, bàn thờ thường được bố trí theo chiều ngang. Bao giờ ban thờ vị tổ cao nhất cũng được đặt tại gian chính giữa và ban thờ các vị tổ thấp hơn được bài trí đăng đối ở các gian hai bên nha tho ho.

Tương tự với các loại hình kiến trúc truyền thống, trang trí nhà thờ họ cũng được người xưa quan tâm khi xây dựng nha tho ho. Yếu tố trang trí nhằm tạo vẻ đẹp cho nha tho ho, các mẫu nhà thờ họ đẹp vừa giảm đi sự thô mộc của những cầu kiện gỗ nhưng cũng tùy thuộc vào khả năng đầu tư của tư gia mà mức độ trang trí ít nhiều ở mức khác nhau. Với các nha tho ho có quy mô đầu tư nhỏ, cách trang trí thường khá đơn giản hơn so với các công trình tín ngưỡng khác như: không có các trang trí bên ngoài hoặc được tối giản. Thay vì các họa tiết Rồng, Phượng thường tinh xảo  thấy ở các mái đình, mái chùa… thì nóc mái nha tho ho được trang trí bởi họa tiết đơn giản như:  các bức Đại tự, đấu cơm, đầu kìm, gạch hoa chanh…Trang trí kiến trúc nha tho họ thường ít sử dụng hình tượng rồng. Cho dù vậy, 1 số mẫu nha tho ho của những gia tộc có người làm quan vẫn được trang trí hình rồng, nhưng thường là các hình rồng được biến tấu và cách điệu (lá hóa rồng, cá hóa rồng, mai hay trúc hóa rồng… Lí giải cho đặc điểm nha tho ho này là vì quan niệm đạo Nho ở thế kỉ XX cho rằng, rồng 5 móng là biểu tượng cho Thiên tử, đại điện cho tầng lớp trên, trong khi nha tho ho không phải là nơi thể hiện quyền lực chính trị.

Ngày nay, nhu cầu xây dựng nha tho ho vẫn luôn tồn tại ở khắp các vùng miền. Tuy nhiên, nhận thức về những giá trị kiến trúc nha tho ho khá mơ hồ, các mẫu nhà thờ họ đẹp đã dần ít đi mà được thay thế với những kiến trúc nha tho ho với phong cách rườm rà, lai tạp và phô trương, đánh mất đi bản sắc kiến trúc Việt nói riêng và bản sắc dân tộc nói chung

Gìn giữ nét kiến trúc truyền thống trong kiến trúc nha tho ho là giá trị mà TH Ceramics coi trọng trong việc tư vấn và cung cấp chất liệu gốm sứ xây dựng. Với kinh nghiệm hơn 30 năm trong nghề và vị thế hiện có, chúng tôi cam kết mang đến cho quý khách những công trình kiến trúc nhà thờ họ đẹp thuần Việt, phù hợp điều kiện kinh tế. Từ các công trình nhỏ đến các công trình kiến trúc mang tầm cỡ quốc gia như: chùa Bái Đính, chùa Linh Ứng… TH Ceramics luôn nỗ lực cung cấp các sản phẩm gốm sứ xây dựng, gạch gốm xây dựng chất lượng phù hợp với yêu cầu của mỗi công trình.

Để nhận thêm thông tin sự tư vấn tốt nhất, vui lòng liên hệ trực tiếp:

41B Giang Cao – Bát Tràng – Gia Lâm- Hà Nội

Email: sales. [email protected]

Hotline: 0966 55 8808